Trong dân gian, cây sầu đầu được sử dụng như một vị thuốc quý, vậy lá sầu đầu có ăn được không? Trên thực thế, lá sầu đâu mang lại khá nhiều công dụng trong sức khỏe và ẩm thực, tuy nhiên không phải ai cũng có thể tận dụng loại lá này một cách đúng đắn. Trong bài viết này, hãy cùng helloykhoa tìm hiểu về tính ăn được và các công dụng khác của lá sầu đâu trong ẩm thực.
Tìm hiểu thông tin về lá sầu đâu
Cây sầu đâu có thể cao tới 20-30 mét, với thân cây có đường kính lên tới 2 mét. Lá sầu đâu có chiều dài từ 15 đến 40cm, với các lá phụ mọc từ 10 đến 18 lá. Trái sầu đâu có hình dạng hạt óc và có thể dài tới 2-4 cm.
Có nhiều người hiểu lầm rằng sầu đâu chính là cây xoan Việt Nam vì chúng có ngoại hình tương đối giống nhau. Tuy nhiên, hai loại cây này là hoàn toàn khác nhau. Sầu đâu hay xoan Ấn Độ có lá màu xanh, hoa màu trắng, lá có thể được sử dụng trong ẩm thực và cũng là nguyên liệu để điều chế thành thuốc quý chữa nhiều bệnh. Trong khi đó, xoan Việt Nam có lá màu xanh nhưng hoa màu tím và đặc biệt, lá của nó là độc và không được sử dụng làm thực phẩm.
Lá sầu đâu là một loại cây thuộc họ Meliaceae, có tên khoa học là Azadirachta indica. Cây sầu đâu có nguồn gốc từ Ấn Độ và được trồng ở nhiều nơi trên thế giới vì tính chất hữu ích của nó. Lá sầu đâu được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như “neem” hay “nimba” trong tiếng Sanskrit, “dogonyaro” trong tiếng Hausa và “sadao” trong tiếng Thái.
Lá sầu đâu ăn được không? Lá sầu đâu chứa một hợp chất có tên là azadirachtin, có tác dụng chống vi khuẩn và làm khử trùng. Nhiều nghiên cứu trên lá sầu đâu đã chỉ ra rằng azadirachtin có khả năng ngăn chặn sự tăng trưởng của vi khuẩn và các sinh vật khác, bao gồm cả côn trùng.
Các nhà nghiên cứu đã chứng minh rằng lá sầu đâu có tính chất chống viêm và làm giảm đau khớp một cách hiệu quả. Đặc biệt, lá sầu đâu có tác dụng làm giảm kích ứng và đau mà không gây bất kỳ tác hại nào đến hệ tiêu hóa.
Các polysaccharides có trong lá sầu đâu còn có tác dụng làm giảm kích thích ở các khớp, giúp xương khớp khỏe mạnh, theo các nghiên cứu. Ngoài ra, lá sầu đâu còn được sử dụng để giữ miệng và răng khỏe mạnh ở Ấn Độ. Rất nhiều nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh rằng lá sầu đâu rất hữu ích trong việc ngăn chặn sâu răng và chảy máu nướu răng.
Được biết đến với vị đắng đặc trưng, lá sầu đâu có thể giúp chống lại bệnh tiểu đường. Đây là bởi vì các chất đắng tự nhiên trong lá sầu đâu có khả năng giảm đường huyết. Nếu nhai một vài lá sầu đâu khi đói hoặc đun sôi vài lá và uống nước lá sầu đâu, bạn có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu một cách hiệu quả.
Các chiết xuất từ lá sầu đâu còn được xem là có lợi trong việc kiểm soát các vấn đề về tim mạch và cải thiện lưu thông máu. Chúng có khả năng giảm đông máu, kiểm soát huyết áp, tăng lipid máu và hỗ trợ trong điều trị các bệnh liên quan đến tim mạch.
Tóm lại, lá sầu đâu mang lại khá nhiều công dụng đối với sức khỏe con người. Tuy nhiên, bạn cần phân biệt được giữa sầu đâu Ấn Độ và sầu đâu bản địa (là loại không dùng được lá) để có thể tận dụng chúng một cách tối đa.
Lá sầu đâu có ăn được không
Lá sầu đâu có ăn được không? Câu trả lời là có, nhưng còn tùy thuộc vào các loại cây sầu đâu khác nhau, bao gồm:
Đối với cây sầu đâu Ấn Độ còn được gọi là cây nim, được trồng nhiều và phát triển tốt ở Ninh Thuận. Lá của nó có thể được sử dụng để làm gỏi (hay còn gọi là xoan ăn gỏi). Sầu đâu rừng thuộc họ thanh thất, là loại cây dạng tiểu mộc, thường mọc thành bụi, chùm và có nhiều cái tên khác nhau như sầu đâu cứt chuột, khổ luyện tử, nha đảm tử, khổ sâm… Loại cây này có công dụng và độc tính tương tự sầu đâu bản địa.
Sầu đâu bản địa là một trong những loài cây thuộc danh sách dược liệu của Việt Nam. Tuy nhiên, chỉ có vỏ rễ và vỏ thân cây mới được sử dụng trong y học vì chúng chứa hoạt chất quý toosendamin (hay còn gọi là khổ luyện tố) có tác dụng diệt ký sinh trùng như giun đũa, giun kim, chống nấm và chống độc tố botudin do vi khuẩn gây ra. Những bộ phận khác của cây chứa độc tố và có thể gây hại đến sức khỏe nếu sử dụng không đúng liều lượng hoặc khi đối tượng sử dụng quá mẫn cảm với chúng.
Tác dụng phụ khi ăn lá sầu đâu
Mặc dù ăn lá sầu đâu có nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng cũng có một số tác dụng phụ và đối tượng nên hạn chế sử dụng hoặc không nên dùng lá sầu đâu. Dưới đây là một số tác dụng phụ và đối tượng không nên dùng lá sầu đâu:
Tác dụng phụ:
- Đôi khi sử dụng lá sầu đâu có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, đau đầu, nổi mẩn, chóng mặt, hoặc tiêu chảy.
- Nếu dùng lá sầu đâu quá liều, có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng như động kinh, co giật, và giảm chức năng thận.
Đối tượng không nên dùng lá sầu đâu:
- Phụ nữ mang thai và cho con bú nên hạn chế sử dụng lá sầu đâu, vì chưa có đủ bằng chứng về an toàn cho thai nhi và trẻ sơ sinh.
- Người mắc bệnh gan hoặc thận nên hạn chế sử dụng lá sầu đâu, vì có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng đến chức năng của các cơ quan này.
- Người đang dùng thuốc giảm đông máu cũng nên hạn chế sử dụng lá sầu đâu, vì nó có thể gây ra tác dụng phụ như làm chậm quá trình đông máu.
- Người bị dị ứng với lá sầu đâu cũng nên tránh sử dụng.
Trong mọi trường hợp, trước khi sử dụng lá sầu đâu hoặc bất kỳ sản phẩm nào chứa lá sầu đâu, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Là sầu đâu chế biến món gì?
Sầu đâu có ăn được không? Lá sầu đâu là một nguyên liệu quý trong ẩm thực với nhiều tác dụng chữa bệnh và làm đẹp.Một số món ăn phổ biến được chế biến từ lá sầu đâu là salad sầu đâu,gỏi khô cá sặc sầu đâu, canh sầu đâu, rau muống xào sầu đâu, thịt nướng cuốn lá sầu đâu, hoặc làm nước uống từ lá sầu đâu như trà sầu đâu. Với hương vị độc đáo và tác dụng tốt cho sức khỏe, các món ăn chế biến từ lá sầu đâu đang ngày càng được yêu thích và ưa chuộng trong ẩm thực Việt Nam.
Gỏi sầu đâu chay:
Nguyên liệu:
- 100gr lá sầu đâu
- 100gr đậu hũ
- 100gr tàu hũ ky tươi
- 200gr dưa leo
- 200gr xoài xanh
- 100ml nước cốt me
- 2 muỗng canh đường, 2 thìa cà phê hạt nêm, 1 thìa cà phê tỏi băm, 1 thìa cà phê ớt băm
- 20gr đậu phộng đã rang
Cách làm:
- Rửa sạch và sơ chế tất cả các nguyên liệu. Xoài và dưa leo cắt thành các sợi mỏng.
- Lá sầu đâu rụng với nước sôi rồi cho vào chậu nước đá để giúp lá tươi xanh.
- Đậu hũ cắt thành từng miếng nhỏ, tàu hũ ky cắt thành sợi dài khoảng 5-7cm, rồi mang đi chiên giòn.
- Tiếp đến, bạn cho tỏi, ớt băm vào phi thơm, rồi cho nước cốt me vào khuấy đều, nếu sốt quá sệt thì cho thêm một tí nước lọc cùng các gia vị còn lại vào khuấy đều.
- Cuối cùng, cho tất cả nguyên liệu vào thau trộn đều tay, rưới nước sốt từ từ để các nguyên liệu được thấm đều và cho ra đĩa thưởng thức.
Gỏi sầu đâu khô cá sặc:
Nguyên liệu:
- 1 con khô cá sặc
- 200gr thịt ba rọi
- 50gr lá sầu đâu tươi non
- 1 trái dưa leo
- ¼ trái thơm
- 1 trái xoài
- 100gr me chín
- 2 trái ớt tươi, 3 tép tỏi khô, 100gr ngò gai, 100ml dầu ăn, 4 thìa cà phê đường, 3 thìa cà phê nước mắm
- Một số loại gia vị thông dụng khác
Cách làm:(1)
- Để khô cá sặc, ngâm trong nước muối loãng khoảng vài phút, sau đó vớt ra và để ráo. Sau đó, chiên cá sặc trong chảo với 90ml dầu cho đến khi vàng, loại bỏ xương cá và xé thịt nhỏ.
- Lá sầu đâu được lặt và chần qua nước nóng pha ít muối để giảm vị đắng và giữ cho lá tươi. Sau đó, ngâm lá sầu đâu trong nước đá.
- Thịt ba rọi sau khi rửa sạch, luộc chín, cắt lát mỏng.
- Rau quả như dưa leo và thơm được rửa sạch và thái lát mỏng, trong khi xoài xanh được rửa sạch và thái thành sợi.
- Rửa sạch ớt, rau ram, rau ngò và tỏi, sau đó băm nhỏ các nguyên liệu này.
- Chuẩn bị nước sốt, lấy me chín và đổ vào 1/2 bát nước ấm để me tan đều. Sau đó, bạn thêm vào hỗn hợp tất cả các gia vị đã chuẩn bị và khuấy đều cho đến khi các thành phần hòa quyện với nhau.
- Cuối cùng, cho tất cả nguyên liệu vào trộn đều, rưới sốt lên trên và trộn đều tay để gia vị được thấm đượm. Bước còn lại là bạn chỉ cần đổ ra dĩa và thưởng thức món gỏi thơm ngon này.
Một số tác dụng của lá sầu đâu đối với sức khỏe
Lá cây sầu đâu có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe con người. Dưới đây là một số tác dụng của lá sầu đâu:
- Giảm đau và chống viêm: Lá sầu đâu có chất chống viêm tự nhiên và làm giảm đau hiệu quả. Việc sử dụng lá sầu đâu có thể giúp giảm các triệu chứng đau nhức do viêm khớp, viêm dạ dày, viêm da liễu và các bệnh viêm khác.
- Hỗ trợ giảm cân và kiểm soát đường huyết: Lá sầu đâu có chất azadirachtin giúp kiểm soát lượng đường trong máu và giảm cảm giác đói. Việc sử dụng lá sầu đâu có thể hỗ trợ giảm cân và kiểm soát đường huyết hiệu quả.
- Chống oxy hóa: Lá sầu đâu có nhiều chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào khỏi sự tổn thương do các gốc tự do. Việc sử dụng lá sầu đâu có thể giúp cải thiện chức năng miễn dịch và giảm nguy cơ các bệnh ung thư.
- Hỗ trợ tiêu hóa: Lá sầu đâu có tác dụng kích thích tiêu hóa và cải thiện chức năng gan. Việc sử dụng lá sầu đâu có thể giúp giảm triệu chứng khó tiêu, táo bón và nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.
- Hỗ trợ tim mạch: Lá sầu đâu có tác dụng giảm đau thắt ngực, giảm huyết áp và cải thiện lưu thông máu. Việc sử dụng lá sầu đâu có thể hỗ trợ làm giảm nguy cơ các bệnh tim mạch.
Tuy nhiên, trước khi sử dụng lá sầu đâu để điều trị các bệnh, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia về thảo dược để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Tóm lại,với các thông tin mà mình đã chia sẻ trên chắc chắn đã trả lời được cho câu hỏi lá sầu đâu có ăn được không? Tuy nhiên, khi sử dụng lá sầu đâu, cần phải lưu ý đến những tác dụng phụ và đối tượng không nên dùng. Đặc biệt, với những người ăn chay, lá sầu đâu là một nguyên liệu rất tuyệt vời để chế biến các món ăn thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Nếu bạn chưa thử sử dụng lá sầu đâu trong chế biến món ăn, hãy thử và khám phá thêm những hương vị mới lạ và tốt cho sức khỏe.
